Bohnice Begraafplaats der Dwazen

Bohnice Begraafplaats der Dwazen ligt in het noorden van Praag en kan tot de engste van Europa worden gerekend. De met klimop begroeide graven, waar decennia lang niemand voor heeft gezorgd, roepen een onaangenaam gevoel op en zorgen voor koude zweetdruppels op het voorhoofd. Deze ongewone plek wordt omringd door verschillende verhalen. Het bizarre is dat er nog steeds één graf onderhouden wordt. Het graf van de onbekende Maria Tuma Reiter uit 1912. Door wie en waarom is voor iedereen een raadsel.

De begraafplaats werd voltooid en ingewijd op 12 september 1909 als onderdeel van het Psychiatrisch Ziekenhuis in Bohnice. Tot aan de sluiting in 1951 zijn hier ongeveer 4300 mensen begraven. Naast patiënten vonden ook hun verpleegkundigen, nonnen, lokale arbeiders en ambtenaren hier een laatste rustplaats. In 1916 bezweken Italiaanse soldaten uit een nabijgelegen gevangenkamp aan de tyfusepidemie. Ook zij zijn hier begraven.

In 1984 was de begraafplaats het decor voor de plaatsing van WA Mozart in een massagraf in een scène uit de film van regisseur Miloš Forman's Amadeus.

Laatste rustplaats van de moordenaar van Franz Ferdinand, Gavril Princip?

Er is een legitieme veronderstelling dat de begraafplaats van Bohnice de laatste rustplaats is van de stoffelijke resten van Gavril Princip, die in 1914 Frans Ferdinand vermoordde in Sarajevo en daarmee de aanleiding vormde voor de Eerste Wereldoorlog.

Princip werd na zijn actie gevangengezet in Theresienstadt en overleed daar onder erbarmelijke omstandigheden in 1918 aan tuberculose. Twee dagen later was er een begrafenis in Bohnice met iemand uit Theresienstadt...

Mogelijk hebben ze zijn lichaam onder een andere naam begraven om te voorkomen dat het een bedevaartsoort werd.

Maria Tuma Reiter

De meeste graven op de institutionele begraafplaats van Bohnice hebben na jaren van verval geen grafstenen. Dan zijn er grafstenen die overwoekerd en onleesbaar zijn door klimop.

Met een beetje geluk kom je graven tegen waar je de namen en data van kunt lezen. Honderdzeven jaar lang staat er hier echter maar één, die eruitziet alsof hij regelmatig wordt onderhouden, en je kunt er zonder problemen alle gegevens op lezen.

De grafsteen markeert de laatste rustplaats van een jonge vrouw wiens naam volgens de traditie niet mag worden uitgesproken. Het is het graf van Marie Tuma Reiter, die stierf in april 1912, slechts negenentwintig jaar oud. Haar intacte grafsteen roept vragen op. Wie was Maria Tuma Reiter eigenlijk?

Ze werd geboren in Stiermarken, Oostenrijk, van waaruit ze naar Praag kwam. Toen ze drieëntwintig was, trouwde ze met de Tsjechische metaalbewerker Antonín Tůma. Ze kregen samen twee kinderen en leefden waarschijnlijk een gelukkig leven. Tot haar plotselinge dood werkte Maria als oppas en bediende. 

De prachtige Maria Tuma Reiter verbergt echter één groot vraagteken dat verband houdt met haar persoon. Wie en waarom heeft haar graf zoveel jaren onderhouden en hoe is het mogelijk dat het de decennia van verwoesting ongedeerd heeft overleefd?

De afgelopen jaren is de grafsteen onderhouden door de Vereniging van Geheime Plaatsen, en ongeorganiseerde bezoekers van de begraafplaats die onder andere kaarsen en andere souvenirs naar het graf van Maria brengen. 

Deze zorg, die een relatief korte periode bestrijkt, kan niet het antwoord zijn op de hele vraag. Laten we aannemen dat Maria Tuma Reiter een liefhebbende echtgenoot had.

Antonín Tůma staat niet in de lijst van de gevallenen van de Eerste Wereldoorlog in het Militaire Centrale Archief.  Zo kon hij, evenals zijn kinderen, jarenlang voor het graf zorgen. Het opschrift "Unsere geliebte Mutter" (onze geliefde moeder) op de steen van Maria zou immers kunnen duiden op een sterke band tussen haar en de kinderen. Mooi zo. Maar we moeten nog enkele decennia ophelderen toen noch Antonín Tůma noch zijn kinderen nog leefden.

Ondanks de staat waarin de begraafplaats verkeerde, kwam hier regelmatig iemand om één graf te onderhouden. We weten dat noch de man, noch de kinderen dat meer kunnen zijn. Die iemand heeft echter een sterke motivatie en het is heel goed mogelijk dat het om meerdere personen gaat. Wie? Waarom? Familieleden nog uit Oostenrijk?  Zijn er gezinnen waar Maria werkte? Kan zijn. Wat maakte Maria Tuma Reiter zo vertederend voor hen, om herhaaldelijk een plaats te betreden die werd beschreven als een van de meest angstaanjagende?

Misschien krijgen we ooit een antwoord.

Bronnen:

ladikvetvicka.cz/single-post/tajemstv%C3%AD-bohnick%C3%A9ho-h%C5%99bitova-3-le%C5%BE%C3%AD-gavrilo-princip-po%C5%99%C3%A1d-v-bohnic%C3%ADch

Verliefd op Praag

Rating: 5 sterren
1 stem