Sint Jorisbasiliek in de Praagse Burcht

Sint Jorisbasiliek

Op het Sint Jorisplein staat een van de mooiste voorbeelden van romaanse bouwkunst in Praag: de Sint-Jorisbasiliek (Bazilika sv. Jiří.) , gesticht rond het jaar 920. Het is de oudste bewaard gebleven kerk binnen de Praagse Burcht, en haar twee witte mergeltorens trekken meteen de aandacht. De brede zuidelijke toren heet Adam, de smallere noordelijke Eva, en die laatste helt zo’n 40 centimeter uit het lood. In de naastgelegen Sint-Ludmilakapel worden de relieken van Sint Ludmila bewaard, de eerste Tsjechische martelares en grootmoeder van Sint-Wenceslas.

Wie de basiliek binnengaat, merkt direct dat dit geen kerk is van gouden plafonds of uitbundige versieringen. Hier draait alles om eenvoud, ingetogenheid en geschiedenis. De kale stenen muren en sobere sfeer geven je bijna het gevoel dat je terug in de tijd stapt.

Terwijl je in de Praagse Burcht automatisch wordt aangetrokken door het sierlijke silhouet van de Sint-Vituskathedraal, vertelt deze oude romaanse kerk vlak daarachter rustig haar eeuwenoude verhaal. Het contrast tussen de twee is groot, maar juist dat maakt een bezoek zo bijzonder.

💡 Persoonlijke tip: bezoek de Sint-Jorisbasiliek éérst, vóór je de imposante Sint-Vituskathedraal binnenloopt. De basiliek is minder spectaculair op het eerste gezicht, maar haar ouderdom en ingetogen karakter zorgen voor een unieke sfeer. Eerst de romaanse rust, daarna de gotische grandeur - een prachtige volgorde voor je wandeling door de Praagse Burcht.

Een vrouwenbolwerk met stevige muren

De Sint Jorisbasiliek werd gesticht in 920 door hertog Vratislav I, maar kreeg zijn huidige romaanse uiterlijk na een brand in 1142. Sindsdien staat ze daar met haar dikke muren, ronde bogen en strenge façade.

Wat je misschien niet meteen zou verwachten: deze basiliek was eeuwenlang nauw verbonden met het vrouwenklooster van Sint-Joris. Adellijke dochters die het klooster betraden (vaak tegen wil en dank) werden hier begraven, waaronder ook prinses en heilige Ludmila, de grootmoeder van Wenceslas (die van het Wenceslasplein) en de eerste Tsjechische martelaar.

Ludmila, de eerste koninklijke vrouw van Tsjechië

Ludmilla was de vrouw van Bořivoj I, de eerste historisch bekende monarch uit de Přemyslov-dynastie, en daarmee de eerste Tsjechische koninklijke vrouw.

Intriges en moord binnen het vorstenhuis, de dood van Ludmila

Na de dood van Vratislav I in 921 brak er een machtsstrijd uit. Zijn weduwe Drahomíra kwam tegenover haar schoonmoeder Ludmila te staan. Ludmila had de kinderen van Vratislav en Drahomíra, de jonge prinsen Wenceslas en Boleslav, opgevoed. Een stamvergadering greep in en verdeelde de macht. Ludmila kreeg de zorg voor de toekomstige heerser, terwijl Drahomíra het bestuur waarnam tot Wenceslas volwassen was.

Achter deze familieruzie schuilde ook een groter politiek conflict: Bohemen moest kiezen tussen een bondgenootschap met Beieren of met het opkomende Saksen. Drahomíra neigde naar samenwerking met Saksen, terwijl Ludmila trouw wilde blijven aan Beieren.

De spanning liep uiteindelijk uit op een beruchte daad: op 15 september 921 werd Ludmila in het fort van Tetín gewurgd met haar sluier, in opdracht van Drahomíra’s kamp. De moordenaars waren waarschijnlijk Zweedse Vikingen, Tunna en Gommon.

Het markeerde een keerpunt in de machtsverhoudingen van het jonge Boheemse rijk.

Haar graf vind je hier nog steeds, en het is een van de belangrijkste pelgrimsplekken van het land.

Toegang met combi-ticket

Je kunt de kerk alleen bezichtigen met een kaartje dat tevens toegang geeft tot de Sint Vituskathedraal, het Gouden Straatje en het Oud Koninklijk Paleis.

Powered by GetYourGuide

Romaanse ruwheid met een gouden randje

De barokke gevel, zoals je die vandaag kunt bewonderen, werd tussen 1671 en 1691 gerealiseerd en geeft het gebouw een elegante uitstraling die je niet direct zou verwachten op basis van het sobere interieur.

Wat deze kerk echt uniek maakt, is het opvallende contrast met de rest van de Burcht. Waar de imposante Sint-Vituskathedraal indruk maakt met haar hoogte en kleurrijke glas-in-loodramen, straalt de Sint-Jorisbasiliek juist rust uit en nodigt ze je uit tot bezinning.

Stilte. Een beetje rillerig zelfs, op een goede manier.

💡 Persoonlijke tip:

Koop een kaartje voor de grote zuidelijke toren van de Sint Vitus Kathedraal voor een spectaculair uitzicht over Praag en op de Sint Joris Basiliek.

Uitzicht vanuit de toren van de Sint Vitus Kathedraal

Wat kun je binnen verwachten?

De Sint-Jorisbasiliek is een echte schatkamer van eeuwenoude kunst en geschiedenis.

Hoogtepunten zijn onder andere:

Sint-Ludmilakapel: Deze 12e eeuwse kapel, ten zuiden van het koor, herbergt het graf van Sint-Ludmila. Ludmila werd in 921 vermoord en in 925 overgebracht naar de basiliek. Het stenen graf uit het derde kwart van de 14e eeuw toont een liggende heilige en staande figuren in de arcaden, waarschijnlijk gemaakt door een beeldhouwer van de Parléř-gieterij.

Schilderij met Sint Ludmila en een jonge Wenceslas

Muurschilderingen en fresco’s: De 12e eeuwse fresco’s van het Hemelse Jeruzalem en de figuren van Jezus Christus, de Maagd Maria en Johannes de Evangelist zijn nog steeds prachtig bewaard gebleven. Je vindt deze werken op het gewelf van het koor, in de Mariakapel en in de apsis.

Barokke kapel: Achterin de kerk ligt een verrassende barokke kapel met vergulde details, die een theatrale wending geeft aan de verder sobere ruimte. Hier worden regelmatig klassieke concerten gehouden, en de akoestiek maakt dat de muziek bijna magisch klinkt.
Het graf van de stichter van de Basiliek, de Boheemse prins Vratislav I.

De kapel in de Sint Joris Basiliek met rechts het graf van Vratislav I

Fotogalerij van de Sint Jorisbasiliek

💡 Persoonlijke tip: zoals op iedere toeristische plek is het vaak druk in het complex van de Praagse Burcht. Met name in het weekend en vanaf tien/elf uur neemt de drukte toe. Ga op een doordeweekse dag en sta het liefste om half negen al op het complex voor de ticketshop.