Beroemde gevels in Praag, deel 3: Hlahol Dum

Gepubliceerd op 30 april 2022 om 14:49

Kijk omhoog! Dat is een van de deviezen die ik je mee kan geven, wanneer je in Praag rondloopt. Werken van beroemde Tsjechische kunstenaars hangen vrij toegankelijk boven ooghoogte. Je hebt weinig verstand nodig van bouwstijlen en architectuur, om jezelf te verliezen in de schoonheid van de fris gekleurde Praagse gevels. Om ze allemaal te zien, raad ik aan om vaker naar Praag af te reizen.

Na de Fluwelen Revolutie in 1989 begon Praag zich langzaam te ontdoen van het totalitaire grijs en, na reparaties en aanpassingen aan verwaarloosde gevels van voorgaande jaren, veranderde het in een prachtige stad van kleur en kunst.

Verliefd op Praag gaat op zoek naar de verhalen achter een aantal beroemde gevels en zet deze in de spotlights. In deze blog valt de eer te beurt aan Hlahol Dum. 

Hlahol Huis aan de Masarykovo nábřezi (Masaryk kade)

Wandelend langs de Moldau kun je je vergapen aan de statige herenhuizen van zes verdiepingen hoog. Ze geven de stad het aanzien van een stad met een rijke geschiedenis. Tussen het Nationaal Theater en de Dancing House ligt het het Federale Hlahol Huis en is een van de belangrijke vroege Art Nouveau-monumenten van Praag. Naast het toch al mooie rijtje gebouwen, springt hij er uit door zijn opvallende, kleurrijke sierelementen op de gevel. Voor mooie foto's kom je hier het beste in de namiddag. De zon staat dan nog net boven de Petrin heuvel en laat de kleuren van de gebouwen magisch oplichten.

Een van de mooiste rijtjes herenhuizen op de Masarykovo nábřeží

Zonsondergang op de Masarykovo nábřeží

Het Hlahol huis met de schitterende gevel

We gaan terug naar het jaar 1848

Het jaar 1848 gaat de boeken in als het revolutiejaar. Niet alleen Tsjechië, maar ook  andere Europese landen werden "getroffen" door een revolutionaire beweging onder leiding van een liberale, goed opgeleide bourgeoisie die de uitbreiding van hun rechten eiste. Het huidige Tsjechië is in die tijd een onderdeel van de Oostenrijkse monarchie.

In de jaren die volgde nam de macht van de monarchie af , wat in 1861 resulteerde in een nieuwe grondwet, waarmee de absolute monarchie veranderde in een constitutionele monarchie.

Opkomst van verenigingen

De activiteiten van het parlement werden vernieuwd en het politieke en sociale leven in Praag leefde op. Dat kwam tot uiting in de opkomst van verschillende patriottische verenigingen, zoals het Hlahol-koor.

Hlahol (geluid in het Tsjechisch) werd opgericht door Jan Ludevít Lukes, de beroemde Praagse zanger en brouwer, wiens privékoor begin 1861 veranderde in een publiek genootschap – en voor het eerst optrad onder de naam “Hlahol”.

In 1862 tekende de Tsjechische nationale schilder Josef Mánes de Hlahol-vlag met de slogan "Zing om het hart te bereiken, het hart om het moederland te bereiken", bedacht door Josef Sklenář, toen een student rechten.

 

Het Hlahol-koor financiert een eigen gebouw

De Hlahol Singing Association is sinds 1879 een gemengd koor. Na omzwervingen door Praag, kreeg het koor in 1905 een eigen gebouw aan de Masaryk Kade , volledig gefinancierd door donaties door leden en supporters van het koor.

Als architect is Josef Fanta aangesteld, wat betekent dat het Hlahol-koor in hoog aanzien stond. Josef Fanta, die onder andere het Centraal Station en het gebouw voor het Ministerie van Infrastructuur op zijn naam heeft staan, is een van de belangrijkste vertegenwoordigers van de Tsjechische Art Nouveau-architectuur geworden .

De hal van het Centraal Station

Ministerie van Industrie, Josef Fanta

Ministerie van Infrastructuur

In 1944 en 1945 werd het gebouw in beslag genomen door de Duitsers en onder andere gebruikt als meelmagazijn. Na de oorlog raakte het Hlahol-gebouw in verval. Pas in 1998 werden de daken van beide gebouwen gereconstrueerd. In 2012 werd ook de gevel gereconstrueerd en werden de mozaïeken, bronzen plaquettes tussen de ingangen en het pleisterwerk gerenoveerd. En dat is te zien, want de schoonheid van het gebouw spat van je netvlies af.

Wat zie je op de gevel?

 

Begane grond en eerste verdieping

Boven de rechter ingang (originele houten deur) is een mozaïek van een feniksvogel met uitgestrekte vleugels en een datering van de bouw in 1905.

Tussen de twee ingangen boven de ramen bevinden zich drie gedenkplaten van Hlahol's koordirigenten: Bedřich Smetana, Karel Bendl en Karel Knittl. 

Plaquette van Bedrich Smetana. Foto: Aktron – Vlastní dílo

Boven de ramen van de 1e verdieping staat het opschrift Hlahol, vastgehouden en omgeven door decoratieve figuren.

De sculpturale decoratie van de gevel (allegorische stucwerkfiguren die de balkons ondersteunen) is van Josef Pekárek, ornamenten en inscripties zijn gemaakt door Karel Mottl. 

Bovenste verdieping

Het meest opvallende aan de gevel is de booggevel met een op keramiek geschilderd schilderij van KL Klusáček. Het is een allegorie op muziek - rechts speelt een vrouw op de lier (symbool voor de Hlahol vereniging), links een groep luisteraars.

Het opschrift "Zpěvem k srdci, srdcem k vlasti" wat vrij vertaald zoiets betekent als "Zing om het hart te bereiken, het hart om het moederland te bereiken" is geschreven onder de ramen van de bovenste verdieping. 

De booggevel met een schilderij op meramiek.

Helaas is het Hlahol huis momenteel niet toegankelijk voor publiek, maar wanneer je over de Masaryk kade loopt, is het kijken naar de gevel al genoeg om een sprongetje te maken. Geniet ervan en vergeet niet om het eiland er tegenover op te lopen, Slovanský ostrov.

Daar staat een model van de Praagse Burcht, een standbeeld van Božena Němcová (bekende Tsjechische schrijfster), het Žofín paleis en de rest zie je wel als je daar bent...

Plof eventueel neer op het terras van S.P.L.A.V.  op de noordkant van het eiland. Je zit aan de Moldau met uitzicht op de Legioenbrug, de Praagse Burcht en het Nationaal Theater. Wat wil je nog meer?

Lees ook:

Bronnen:

prague.eu/cs/objekt/mista/74/prazsky-hlahol

hlahol.cz/

cs.wikipedia.org/wiki/Josef_Fanta

historiek.net/1848-clubkoorts-en-revolutie/60445/

nl.frwiki.wiki/wiki/Histoire_de_la_Tch%C3%A9quie#:~:text=Vanaf%20de%20revolutie%20van%201848,regeringsfunctionaris%2C%20minister%20Alexander%20von%20Bach%20.

Verliefd op Praag

Rating: 5 sterren
2 stemmen

Reactie plaatsen

Reacties

Er zijn geen reacties geplaatst.