In de charmante straatjes van Praag, omringd door middeleeuwse architectuur en historische pracht, is er iets dat de ogen van menig toerist doet glinsteren - de trdelník. Deze spiraalvormige lekkernij, meestal bedekt met suiker en noten, wordt vaak aangeprezen als een traditioneel Tsjechisch gerecht. Maar laten we eerlijk zijn: de trdelník is niets meer dan een slimme marketingtruc, vermomd als een stukje "authentieke" cultuur. Let op: de woorden kunnen als schokkend worden ervaren...knipoog.
Wat is Trdelnik?
Trdelnik is een kokervormige koek. Het deeg wordt om een stok gewikkeld en gebakken boven open vuur, waardoor het zijn holle vorm krijgt. Tijdens het bakken wordt het omgedraaid en met melk ingesmeerd tot het goudbruin is. Vervolgens wordt het voorzichtig uit de metalen cilinder gehaald en omhuld met kaneel, suiker, cacao, kokosnoot of een mengsel van noten. Het lijkt op bladerdeeg, maar valt heel zwaar.
De kaneelgeur is erg aanlokkelijk en het ziet er gezellig uit. De wespen vinden het ook heerlijk. Maar als je denkt een verse te krijgen, dan kan ik je nu al uit die droom helpen. Je krijgt er meestal eentje die er al wat langer ligt.
In de rij
Dan zie je als niets vermoedende toerist staan, dat dit typisch Tsjechisch is en er staat ook nog een rij voor de zaak. Dan moet het wel goed zijn. Toeristen houden van in de rij staan, valt mij op in Praag. In de rij staan lijkt kwaliteit te garanderen. Dat geldt zeker voor de Amerikanen, die in de rij staan als nationale hobby beschouwen. Ik kijk veel video's over het verschil tussen Amerikanen en Tsjechen en in de rij staan is er eentje van. Als ik een rij zie, dan weet ik vaak genoeg...niet doen.
In de rij voor een niet traditionele veel te dure trdelnik
Traditioneel??
De kale Trdelnik heeft zijn oorsprong mogelijk in Roemenië of Hongarije en is in de 19e eeuw in Bohemen terecht gekomen. Het is in de vergetelheid geraakt en werd hooguit voor speciale gelegenheden gemaakt. Het is dus niet iets wat in ieder Tsjechisch gezin als standaard koek wordt gemaakt of verorberd, zoals wij patat hebben geïntegreerd in ons voedingspatroon. Sterker nog, er zijn weinig Tsjechen die dit eten, want ze denken er net zo over als in deze blog: kitscherig toeristenvoer.
Het werd pas in 2002, dankzij slimme ondernemers, geïntroduceerd in Praag als een 'must-try' voor toeristen. Sinds 2015 is het goedkope ijs, de nutella en de aardbeien toegevoegd en daarmee is het laatste restje traditie om zeep geholpen.
Dus waar is die "Tsjechische traditie" waar iedereen het over heeft?
Eigen ervaring!
Het moest er ooit een keer van komen.
In de verwachting dat het knapperig was zoals een krakeling en lekker luchtig als een ....krakeling, heb ik een Trdelnik gekocht met ijs, aardbeien en slagroom.
IJs, slagroom en drie aardbeien even wegdenken.
De Trdelnik was niet knapperig, maar wel een dikke deeglaag alsof je op oud brood zat te kauwen. De rest van de dag had ik geen trek meer.
Dat kan een voordeel zijn als je op dieet bent...
Voor mij nooit meer een Trdelnik.
De prijs
Dan komen we bij het volgende punt: de prijs.
Als je door de historische straten van Praag loopt, merk je snel dat de trdelník niet bepaald goedkoop is. Acht euro voor een simpel hoorntje ijs met drie aardbeien en slagroom zou in Nederland niemand kopen, maar in Praag lijkt geen toerist daarvan op te kijken. Het is tenslotte vakantie of ze weten niet hoeveel 180 kronen is.....
De Tsjech weet wel beter.
Het lijkt erop dat de prijs van de trdelník recht evenredig is met zijn populariteit onder toeristen. Voor dat geld heb je in een echt traditioneel Tsjechisch restaurant een maaltijd, die echt de moeite waard is. En dan heb je er ook nog een biertje bij, een halve liter.
Voor insta en dan weggooien
Het grootste probleem met de trdelník is niet eens de prijs, het gebrek aan authenticiteit of de smaak. Over smaak valt immers niet te twisten. Het is het feit dat het een symbool is geworden van overtoerisme en oppervlakkige culturele toe-eigening. In de historische binnenstad van Praag en dan met name in Karlova en Mostecka zie je teveel van dit soort Trdelnik tentjes omringd door kitscherige TL-verlichte souvenirzaakjes, (nep)cannabis-shops en andere te dure terrasjes. Dan weet je eigenlijk al genoeg, het is een toeristenval.
Terwijl bezoekers in de rij staan voor hun Instagram-onwaardige foto's met een trdelník in de hand, blijft de echte Tsjechische culinaire traditie vaak onopgemerkt. Het is triest om te zien hoe een land met zo'n rijke (culinaire) geschiedenis wordt gereduceerd tot een gimmick voor toeristen, die de helft van hun Trdelnik na het nemen van de foto in de prullenbak gooien, als het goedkope ijs op is.
Het blijkt toch niet zo lekker als ze hadden gehoopt.
Kijken, kijken, ruiken, niet kopen
Dus de volgende keer dat je door de straten van Praag loopt en verleid wordt door de heerlijke zoete geur van de trdelník, denk dan twee keer na. Is het echt de moeite waard om je geld uit te geven aan deze opgeblazen toeristische traktatie, die alleen door toeristen wordt gekocht? Ben jij echt origineel met je insta-foto van een Trdelnik? Nee, het geeft alleen aan dat je niet in het echte Praag bent geweest.
Misschien is het tijd om de echte smaken van Tsjechië te ontdekken, weg van de drukte van de toeristische hotspots. Wie weet, misschien vind je iets dat echt de moeite waard is. Wil je een lekker ijsje eten in Praag, kijk dan onderstaande video van de Honest Guide, die op onderzoek uitgingen en tot dezelfde conclusie kwamen als ik.
Trdelnik.....kijken, kijken, ruiken, niet kopen. En dat kunnen we als Nederlander maar al te goed.
Verliefd op Praag en een hekel aan Trdelnik
Reactie plaatsen
Reacties